«Δημόσιες Σχέσεις και Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες.
Η περίπτωση του Τ.Ε.Ι. Καστοριάς»
Επιμέλεια : Sinanaj Alda, Αρβανίτη Αλεξία
Περίληψη
Οι Δημόσιες Σχέσεις είναι μια επιστήμη η οποία βασίζεται στην επαγγελματική επικοινωνία και έχει ως σκοπό την εμπιστοσύνη, την κατανόηση και τα αμοιβαία οφέλη μεταξύ του οργανισμού και του κοινού όπου απευθύνεται. Μετά την έκβαση της επιστημονικής έρευνας που διεξήχθη στα πλαίσια του Σεμιναρίου Τελειοφοίτων διαπιστώθηκε ότι είναι αναγκαία η συνεργασία της επιστήμης των Δημοσίων Σχέσεων με τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες. Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται η παραπάνω επιστήμη στον συγκεκριμένο οργανισμό (λόγω κόστους). Στην διεξαγωγή της έρευνας μας συντέλεσαν και οι βιβλιοθηκονόμοι του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας – Παράρτημα Καστοριάς, Κος Μπούρτσος Αθανάσιος και η Κα Πιπέρη Αναστασία, οι οποίοι μας παραχώρησαν μια προσωπική συνέντευξη.
Εισαγωγή
Στόχος μας είναι να αναδείξουμε αν στις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες είναι απαραίτητες οι Δημόσιες Σχέσεις και αν ασκούνται οι Δημόσιες Σχέσεις στην βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Καστοριάς. Παρακάτω αναπτύσσονται η έννοια της Βιβλιοθήκης, η έννοια της Ακαδημαϊκής Βιβλιοθήκης, η ιστορική αναδρομή του ΤΕΙ Καστοριάς, οι Τεχνικές Δημοσίων Σχέσεων σχετικά με τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες, τα συμπεράσματα και ένα παράρτημα το οποίο παρουσιάζει αναλυτικά όλη την συνέντευξη που μας παραχώρησαν οι βιβλιοθηκονόμοι του ΤΕΙ Καστοριάς.
Ανάπτυξη της έννοιας της Βιβλιοθήκης
Οι βιβλιοθήκες είναι οι πιο γνωστές και οι πιο διαδεδομένες μορφές υπηρεσίας πληροφόρησης. Θέλοντας να δώσουμε έναν χαρακτηρισμό για τις βιβλιοθήκες θα λέγαμε πως είναι «Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ». Οι βιβλιοθήκες είναι οργανισμοί μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και δεν είναι ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Ο μόνος ανταγωνισμός που συναντάμε στις βιβλιοθήκες είναι για την επιδίωξη του κοινού καλού. Ο ανταγωνισμός για την μάχη της επιβίωσης τους δεν υφίσταται αφού η επιτυχία μιας βιβλιοθήκης δεν εξαρτάται από την αποτυχία μιας άλλης. (Βλάχου-Χαλκιοπούλου1999,σελ.171-172)
Οι υπηρεσίες της βιβλιοθήκης παρέχονται στη βάση της ισότητας στην πρόσβαση για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης κλπ. (Διακήρυξη UNESCO2013)
Ανάπτυξη της έννοιας της Ακαδημαϊκής Βιβλιοθήκης
Οι βιβλιοθήκες των Ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εξυπηρετούν, κατά κύριο λόγο, τους φοιτητές και το διδακτικό προσωπικό των Πανεπιστημίων και άλλων Ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και υποστηρίζουν το διδακτικό και ερευνητικό έργο που διεξάγεται σ’ αυτές. Σήμερα, μέσα σε μια υπερκοινωνιακή και πολυπολιτισμική κοινωνία επαναπροσδιορίζουν συνεχώς το ρόλο και την θέση τους. Η βιβλιοθήκη όπως η ίδια της ταυτότητα ορίζει, οφείλει να είναι ένας ζωντανός και ελκυστικός οργανισμός πολιτιστικής δράσης και σε αυτήν την κατεύθυνση καλείται να δραστηριοποιηθεί. (Μπώκος2001,σελ. 161-166).
Οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες είναι ανοιχτές για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες βρίσκεται το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα όπου και αναπτύσσει τις δραστηριότητες του. Η χρήση του υλικού της γίνεται κυρίως από εσωτερικούς χρήστες, δηλαδή φοιτητές/εκπαιδευτικό προσωπικό αλλά και ορισμένες φορές επιτρέπεται η χρήση από εξωτερικούς χρήστες (κάτοικοι της τοπικής κοινωνίας). Επίσης, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις πάντα σε συνεργασία με άλλους φορείς και υπηρεσίες της πόλης. (Kefallineou2010,σελ. 99-101)
Η Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας – Παράρτημα Καστοριάς
Η βιβλιοθήκη του Παραρτήματος Καστοριάς του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας ιδρύθηκε κατά το έτος του 1997, λίγους μήνες μετά την ίδρυση του ΤΕΙ (Σεπτέμβριος 1996). Έπειτα από σκληρές προσπάθειες και σε συνεργασία με χρηματοδοτούμενα προγράμματα του ΕΣΠΑ οι υπεύθυνοι της Βιβλιοθήκης κατάφεραν να φτάσουν σε ένα άρτιο οργανωμένο χώρο ο οποίος διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό, το κατάλληλο πληροφοριακό υλικό και φυσικά το εξειδικευμένο προσωπικό. Το κοινό της Βιβλιοθήκης του ΤΕΙ Καστοριάς αποτελείται από τους φοιτητές, το εκπαιδευτικό προσωπικό, τους διοικητικούς υπαλλήλους αλλά και την τοπική κοινωνία. Στην Βιβλιοθήκη του Παραρτήματος το κοινό έχει την δυνατότητα να κάνει χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών αλλά και υπηρεσιών του διαδικτύου. Στη διάθεση του κοινού είναι και η συλλογή των 23.000 τόμων βιβλίων στα οποία περιλαμβάνονται βιβλία που υποστηρίζουν τις διδακτικές ανάγκες αλλά και πολλαπλά εγχειρίδια, περιοδικά και πτυχιακές εργασίες.
Τεχνικές Δημοσίων Σχέσεων σχετικά με τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες
Οι τεχνικές των Δημοσίων Σχέσεων είναι οι ακόλουθες δραστηριότητες: έντυπη επικοινωνία που απευθύνεται σε μεγάλο κοινό, η προφορική και / η οπτική απαγγελία προς μεγάλες ομάδες και η γραπτή και προφορική επικοινωνία στη βάση του ενός προς ένα ή προς μια μικρή ομάδα.
Η έντυπη επικοινωνία περιλαμβάνει: newsletters, δελτία τύπου, ετήσιες αναφορές, μπροσούρες, αφίσες, καταλόγους περιοδικών με στατιστικά ντοκουμέντα, καταλόγους με περιοδικά. Επίσης, οι φοιτητικές εφημερίδες ή τα newsletters θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως μέσα διαφημιστικά είναι φθηνές και αποτελεσματικές μέθοδοι.
Η προφορική και /η οπτική απαγγελία προς μεγάλες ομάδες, απευθύνεται σε μαζικό κοινό: δημιουργία ιστοσελίδων, τηλεόραση, ραδιόφωνο, ομιλίες και παρουσιάσεις, ηλεκτρονικό newsletter, δημιουργία ιστοσελίδων των φίλων της βιβλιοθήκης σε ορισμένες χρήσιμες ομάδες. Με αυτού του είδους την επικοινωνία μπορεί κάποιος να απευθυνθεί σε νέους χρήστες, οι οποίοι δε χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη, άρα δεν μπορούν να πάρουν κάποιο από τα έντυπα που παρέχονται από αυτήν στο ήδη υπάρχον κοινό της. Τέλος, η γραπτή και προφορική επικοινωνία στη βάση του ένας προς ένα ή του ένας προς μια μικρή ομάδα, γίνεται από όλο το προσωπικό της βιβλιοθήκης και έχει άμεση ανάδραση και αποτελέσματα. Για την εφαρμογή αυτού του είδους της επικοινωνίας χρειάζεται ειδική εκπαίδευση του προσωπικού ώστε να δημιουργηθεί μια φιλική ατμόσφαιρα με τους αναγνώστες. (Μπώκος2008,σελ. 58-62)
Συμπεράσματα
Στη βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας – Παράρτημα Καστοριάς δεν υπάρχει κάποιος υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων αφού οι βιβλιοθηκονόμοι θεωρούν πως οι καταλληλότεροι να ασκήσουν Δημόσιες Σχέσεις στην βιβλιοθήκη είναι οι φοιτητές της σχολής που φοιτούν στο τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας (πρώην Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας), αυτό βασίζεται στα από κοινού λεγόμενα των βιβλιοθηκονόμων στη προσωπική συνέντευξη που είχαμε. Παρόλα αυτά οι βιβλιοθηκονόμοι φροντίζουν για την καλή εικόνα και φήμη της βιβλιοθήκης και στη σχολή και στην τοπική κοινότητα. Επίσης, πρέπει να τονίσουμε ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους των βιβλιοθηκονόμων ώστε να ξανά-εφαρμοστούν οι Δημόσιες Σχέσεις στις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες. Δεν παραλείπεται απ’ αυτό το κομμάτι και ο «ανταγωνισμός» σε σχέση με τις υπόλοιπες Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, αφού όλες πασχίζουν για την «επιβίωση» τους στη σημερινή εποχή που διανύουμε. Η βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας – Παράρτημα Καστοριάς κατά καιρούς οργάνωνε Ημερίδες και κάποιες εκδηλώσεις (όσο υπήρχαν χρηματοδοτούμενα προγράμματα ΕΣΠΑ). Τώρα και βάση των οικονομικών δεδομένων της χώρας η βιβλιοθήκη «επιβιώνει» εκτελώντας μόνο τις βασικές της υπηρεσίες, οι οποίες είναι η παροχή συγγραμμάτων, ηλεκτρονικές παροχές αλλά και πολύ καλή διάθεση για εξυπηρέτηση του κοινού της.
Παράρτημα Α : Συνέντευξη των Βιβλιοθηκονόμων του ΤΕΙ Καστοριάς https://docs.google.com/document/d/1g_5pvwbs7YgfLLo3sz-ZQqUzsHrx2TwgEllqfmYg_c4/edit?pli=1
Βιβλιογραφικές Πηγές
- Μπώκος, Γ. Δ., (2008), Τεχνολογία & Πληροφόρηση – Από την διαχείριση του βιβλίου στη διαχείριση της γνώσης, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα.
- Μπώκος, Γ. Δ., (2001), Εισαγωγή στην Επιστήμη της Πληροφόρησης, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα.
- Χαλκιοπούλου-Βλάχου Μ. (1999). Άξονας για τις Δημόσιες Σχέσεις των Βιβλιοθηκών με σκοπό την έρευνα. Στην Οργανωτική Επιτροπή 8ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών(επιμ.), Η Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη ως εκπαιδευτική και ερευνητική μονάδα στη 3η χιλιετία, Εκδόσεις: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Αιγαίου 2000, σελίδες 169-177.
- Kefallineou, I., (2010), ServiceStrategies for Libraries, IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions), Athens.